Obowiązek sporządzenia deklaracji dostępności na www - dla kogo?

Jako członek Unii Europejskiej Polska musi stosować się do prawa unijnego, a dzisiejszy wpis dotyczy jedne z ustaw, która weszła w życie 26 października 2016 roku zmieniając tym samym starą ustawę z 17 lutego 2005 roku.

Wspomniana ustawa dotyczy dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych i nakłada obowiązek dodania na stronach deklaracji dostępności, a także mówi o nowych uprawnieniach Ministerstwa Cyfryzacji czy też o procedurach, które zostają wprowadzone jeśli strona danego urzędu nie będzie przestrzegała dostępności cyfrowej.

Czym jest dostępność stron www i aplikacji mobilnych?

Dostępność jako pojęcie odnoszące się do stron www jest znane od lat i kojarzy się każdemu z dodatkami zapewniającymi udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. Tak samo jest w tym wypadku, dostępność cyfrowa to nic innego jak zgodność z wymogami WCAG 2.1 AA, które po krótce zamieścimy na dole artykułu w postaci tabelki.

Jeśli już posiadacie wdrożone zmiany pasujące pod wytyczne WCAG 2.0 to niestety nie spełnia to wymogów odnośnie dostępności omawianej w artykule. WCAG 2.1 różni się w znaczny sposób od swojego poprzednika, więc zmiany na stronach będą konieczne.

Kogo obowiązuje ustawa?

Ustawa obejmuje wszystkie podmioty publiczne posiadające strony www i aplikacje mobilne, a tym samym wszelkiego typu urzędy utrzymywane z finansów publicznych. I tu trzeba zaznaczyć, że obejmuje ona również podmioty finansowane ze środków publicznych w ponad 50%. Dodatkowo jeśli w danej instytucji sektor publiczny na prawo do powołania powyżej 50% składu zarządu, czy organu sprawującego zarząd nadzorczy to także obowiązuje je ustawa o dostępności.

Co z organizacjami pozarządowymi?

W przypadku organizacji pozarządowych jest nieco inaczej, ustawa swoim zakresem obejmuje jedynie te instytucje, które zajmują się ochroną zdrowia bądź jego promocją wśród osób niepełnosprawnych jak i tych przebywających obecnie na emeryturze. Z kolei jeśli takie organizacje nie mają strony www czy aplikacji mobilnej, co jest w dzisiejszych czasach mało prawdopodobne, to ustawa ich nie obejmuje. Jednak jeśli w przyszłości zamierzają posiadać stronę to muszą pamiętać o zastosowaniu się do przedmiotowej ustawy już podczas procesu tworzenia.

Obowiązek zastosowania się do ustawy mają także wszelkie organizacje NGO, które utrzymują się z dotacji unijnych, jeśli nie dostosują się to mogą utracić finansowanie.

Okresy przejściowe i czas obowiązywania ustawy

Jeśli strona powstała po 23 września 2018 roku to jej właściciel miał rok na wprowadzenie zmian. Strony stworzone przed wyżej wymienioną datą musiały dostosować się do 23 września 2020 roku.

Jakie treści są bezwzględnie wymagane?

Z listy bezwzględnie wymaganych dokumentów można wymienić:

• danych kontaktowych oraz linku do BIP,
• narzędzi kontaktowych (np. formularzy, tłumacza migowego online)
• nawigacji,
• deklaracji dostępności
• informacji dotyczących sytuacji kryzysowej
• dokumentów urzędowych oraz wzorów umów lub wzorów innych dokumentów przeznaczonych do zaciągania zobowiązań cywilnoprawnych.

Co niekoniecznie musi być na stronie?

Ustawa nie wymaga dostępności:

• multimediów nadawanych na żywo;
• archiwalnych, czyli opublikowanych przed 23 września 2018 dokumentów tekstowych i tekstowo-graficznych, prezentacji multimedialnych i arkuszy kalkulacyjnych jeśli ich zawartość nie jest niezbędna do realizacji bieżących zadań podmiotu publicznego;
• niektórych map pod warunkiem zapewnienia do alternatywnego dostępu do danych;
• niektórych dzieł sztuki i zabytków;
• materiałów z intranetu i ekstranetu; opublikowanych przed 2019-09-23 i od tego czasu nie aktualizowanych;
• multimediów do 2020-09-23;
• treści od innych podmiotów;
• treści niewykorzystywanych do realizacji bieżących zadań.

Czy koniecznie trzeba zapewnić dostępność strony www i aplikacji?

Okazuje się, że NIE. Jak zwykle ustawodawca zaopatrzył zbyt długą ustawę w odpowiednie kruczki, które pozwalają na uchylenie się od obowiązku, ale z pewnymi warunkami, których spełnienie pozostawiono do udowodnienia danemu podmiotowi. Tu uruchamia się cała machina urzędnicza i trzeba mieć się na baczności. Podmioty publiczne mające spore budżety do wykorzystania niestety nie załapią się na wyłączenie, gdyż jedyna przesłanka pozwalająca nie wdrażać zmian to – oczywiście pieniądze.

O wyłączeniach można przeczytać w Art. 3 rzeczonej ustawy.

Jednak warto zauważyć, że jeśli podmiot nie posiada środków na wdrożenie zmian to i tak musi przeprowadzić analizę, a jej wynik dołączyć do deklaracji dostępności i opublikować ją na stronie. Jeśli jakiś zmian z powodów technicznych nie można wprowadzić do ustawodawca nałożył obowiązek wprowadzenie alternatywnej wersji możliwej do wdrożenia.

Czy grożą jakieś kary za niedostosowanie się do ustawy?

Wbrew pozorom kary nie są dotkliwe i mogą oscylować między 5 000 zł a 10 000 zł co dla wielu instytucji nie jest dużym obciążeniem. Warto jednak wspomnieć, że kara może być nałożona kilkukrotnie na podmiot uchylający się od obowiązku.

Kiedy ktoś będzie sprawdzał zmiany na stronach?

Pomimo, że obowiązek nakazywał wdrożenie wszystkiego do 23 września 2020 roku to jeśli tego jeszcze nie zrobiliście to nie ma co panikować. Ministerstwo Cyfryzacji ma czas na przesłanie Komisji Europejskiej sprawozdania do 23 grudnia 2021 roku. Znając życie nie będą się spieszyli.

Czy jest jakiś wzór deklaracji dostępności?

Pod poniższym linkiem znajdziecie wzór w polskiej wersji, powstał on na bazie wzoru unijnego:

https://mc.bip.gov.pl/objasnienia-prawne/warunki-techniczne-publikacji-oraz-struktura-dokumentu-elektronicznego-deklaracji-dostepnosci.html

Pamiętać należy, aby każdego roku aktualizować deklaracje, jak i robić to po większych aktualizacjach na stronie czy w aplikacji.

Wytyczne odnośnie dostępności